ilmo iska soo ridid hal bil ah.
Dhibaatada bil kasta oo ku saabsan aboortiga bil kasta waxay ka talinaysaa dhamaan caqabadaha fog ee la adeegsado trimesterka ugu horreeya ee guurka, oo kaddibna mararka qaarkood ilaa markii xanuunkaasi uu ku noqdo 12 toddobaad. Halkan waxay ku jiraan qaababyo kala duwan oo loo isticmaalo aboortiyada trimesterka ugu horreeya:
- Aboortiga Dhakhaatiirta (Abortion Pill): Waxa uu ku xiran yahay isku dayiga dhammaan in la dhaco wadnaqo ah oo loo baahdo in uu badbaadiyo guurka. Dhammaan qaadashada dawaad ee aboortiga dhakhaatiirta waxay ka kooban yihiin qaadashada mifepristone iyo misoprostol. Mifepristone waa in la qaado ka shaqaysa tababarrada xanuunka guurka ee loo baahdo. Muddadaheeda oo dhammaystiran, misoprostol waa in la qaado gurigayga ama suuban kuwaas oo la wareegi doono marka hore. Dawaadaha ay ka shaqeeyaan inay u sababto in daraasado aroosho, oo ka dib la qaado xarunta gargaarka.
- Aboortiga Shuban (Suction): Tani waa qaab kala duwan oo loo isticmaalo aboortiyada trimesterka ugu horreeya. Waxay ka kooban yihiin qalad lagu isticmaalo si loo wareejiyo warbixinno guurka ka dhanka ah. Baadhidaasi waxaa ka dhiganaya maqaayadka ama hay’adda caafimaadka oo dhammaan maamulayaasha caafimaadka. Waxaana hagaajinayaa habka qaabka, oo qaabkaasi waxaa ka socda marka dhamaadka saddexaadka daqiiqo badan.
Waxaa muhiim ah inaad ogaato in qaabka iyo habka guud ay ka bedeli karto, iyadoo halkaas lagu gaaro xaaladda xanuunka, ardayda iyo helitaanka adeegyada kahor ee inta guurka bil kasta oo bil ah.
Waa inaad ka hubi doontid qandaraasaha caafimaadka, oo ay ku jiraan caafimaad ku socda cuntooyinka/ginekolojiyada ama bixiyaasha aboortiga, si aad u heshid warbixinada fiican iyo ku saabsan xeerarka la adeegsado aboortiga bil kasta oo bil ah.
Ujeedada Qorshaha Aboortiga Dhakhaatiirta:
- Maalgashada Mifepristone: Kaalin kasta oo asal ah ayaa ardaygu laga bixi doonaa mifepristone (RU-486) haddii wax la yidhaahdo xarunta caafimaadka. Mifepristone wuxuu shaqaynayaa si uu u joojiyo horumarka guurka ee loo baahdo, waxaana ka mid ah hormoonka progesterone.
- Maalgashada Misoprostol: Kaddib markii la qaado mifepristone, waxaa ku socda 24 ilaa 48 saacadood ka dib, ardaygu waxay qaadaan misoprostol, iyada oo loo yaqaano cunto ama subax. Misoprostol wuxuu sababtay in guriga uu wareejiyo xanuunka guurka iyo wareegidda.
- Wareejinta Xanuunka Guurka: Ka hor inta lagu qaado misoprostol, ardaygu waxay leedahay bilidda yaryar iyo dhiigga marka ay isu arkaan guriga ku wareejinta xanuunka guurka. Baadhidaani waxay ku sareeyaan xanuunka ugu weyn. Xanuunka guurka waxaa ka soo socda had iyo jeer markaas oo la qaado misoprostol.
Dhameystirka, Antibayootikada iyo Maamulka Daryeelka: Kaddib markii amarta aboortiyada shuban iyo aboortiga dhakhaatiirta, baadhida caafimaadka waxay ku bixisaa kuwaas oo hoose:
- Talogal Dhameystiran: Ardayda waxay helaan talooyin faahfaahsan oo ku saabsan waxa ay ogtahay ka dib markaas uu qorshuhu yahay ama aboortiga uu yahay, oo ay ku saabsan darooyinka, daryeelka, iyo marka hore u lahaansha xuquuqda caafimaad. Waxaa lagu talogalay inay joojinayaan, nafta u joojiso, iyo inay hagaajiso inay gelin wax ka tarriiqi ah, sida tamponka, ilaa markii la ogaado marka uu qayb ka noqdo guurka bil kasta.
- Antibayootikada: Inta badan waxaa lagu bixin doonaa antibayootikada si loo yareeyo khatarta cudurka ku soo laabashada ka dib markaas oo ku xiran caafimaadka.
- Maamulka Daryeelka: Waxaa ku talagalay dawaadaha daryeelka ka jira dhammaan kaalmada cadawga ama acetaminophen si loo maamulo dhiiggooyinka iyo calooshooda. Kadibna, waxaa loo bixin doonaa dawaadaha cadawga ah oo qoraal ah.
Waa muhiim inaad ogaato in xeerarka maamulka, talooyinkii gargaarka, iyo dawaadaha laga isticmaalo ay ka bedeli karto xaaladaha caafimaadka, ayadoo qayb ka mid ah aqoonyahannada caafimaadka ama sargaalka aboortiga si aad u heli do